Osmanlı dövründə hərəmxanalar... - Maraqlı faktlar

600 il hökmranlıq edən Osmanlı İmperatorluğunda o vaxta qədər bir çox dövlətlərdə görünməyən fərqli sistemlər vardı.

Bunun əvvəlində hələ də çox şeylərin yazıldığı, cızıldığı, hər bir detalın ayrı-ayrılıqda maraq doğurduğu Hərəmi Hümayun idi.
Bəs “Sultan evi” kimi tanınan hərəmxanadakı əməliyyat və həyat necə olub? Məşhur tarixçi Prof. Dr. Mehmet İpşirlidən maraqlı açıqlamalar verib.
Türk və dünya tarixinin ən mühüm imperiyalarından biri olan və 624 il hökmranlıq edən Osmanlı İmperatorluğunda əvvəllər başqa dövlətlərdə görülməyən bir saray həyatı mövcud idi. “Hərəm-i Hümayun” adı ilə tanınan “Hərəm” bu saray həyatının ən məşhur detallarından biridir. 'Sultan evi' olaraq da bilinən II Hərəm, müxtəlif seriallar, filmlər və romanlar sayəsində maraq oyadır. Mehmedin dövründə təşkilatlanmışdır. Yaxşı, Osmanlı sultanının anası, bacısı, cariyələri və qulluqçularının yaşadığı Hərəm-i Hümayunda necə bir sistem vardı? Həqiqətənmi hərəm təsvir edildiyi kimi “rəngli zövq və ləzzət yeri” idi?
İstanbul Medipol Universiteti Müəllim, məşhur tarixçi Prof. Dr. Mehmet İpşirli ilə hərəmxana ilə maraqlananlar haqqında danışdıq. O baş verənlər haqda bunları dedi:
"Populyar mədəniyyətdə hərəm deyəndə ilk ağıla gələn sultana xidmət etmək istəyən, hətta onun həyat yoldaşı olmaq istəyən cariyələrin obrazıdır. Ömründə heç vaxt hərəmxanaya girib-keçməmiş Qərb yazarlarının şişirdilmiş diskursları ilə beynimizdə hərəm nümunəsi formalaşıb.
Dövrün qərbli tədqiqatçı və yazıçılarının Osmanlı İmperiyasına səfərləri zamanı şayiələrlə yazılan mətnlərin 'hərəm' sisteminin yanlış şərh olunmasına səbəb olub. Hərəm nizam-intizam, ədəb və təvazökarlıq demək idi. Hərəm həm sultanın evi, həm də dövlət idarəsinin mərkəzi idi. Hərəmin əsas vəzifəsi sultanın evi olmaq idi və bu qurum iki hissədən ibarət idi. Birincisi, sultanın yaşadığı "Hərəm" bölməsi - ailəsi idi. Digəri isə devşirmənin yaşayıb təhsil aldığı 'Enderun' bölməsi idi.
Hərəm-i Hümayunun hərəm hissəsində iki qrup var idi: sakinlər və onların qulluqçuları. Hərəmin sakinləri sultan, arvadları, oğulları, qızları və anası idi. Saray sakinlərinə xidmət edən qulluqçular da cariyələr idi. Hərəmdə müxtəlif ölçülü 400-ə yaxın otaq vardı.
Bu otaqların təmizlənməsindən tutmuş çarpayıların düzəldilməsinə, yeməklərin paylanmasından paltarların yuyulmasına qədər bütün gündəlik işlərin cariyələr tərəfindən həyata keçirilir. Gününə saray işləri ilə başlayan cariyələr sonrakı dövrdə şəxsi məşqləri üçün intensiv şəkildə dərslərə gedirdilər".//dimedia